Voor het monitoren van de (zich te vestigen) vleermuizen kan gebruik worden gemaakt van een ‘Batdetector’. Ze zijn er van enkele tientjes tot duizenden euro’s. Gekozen is voor aanschaf van de AudioMoth v1.2.0 ; een professioneel werkende detector gemaakt voor en door liefhebbers…voor een vriendelijke prijs. Het opgevangen geluid wordt opgeslagen op een geheugenkaartje dat je eens in de zoveel tijd kan uitlezen op de computer. Speciale programma’s (bijvoorbeeld ‘Kaleidoscope Pro’ of ‘BTO Acoustic Pipeline’) maken het vervolgens mogelijk om de verschillende soorten vleermuizen te onderscheiden. Deze programma’s werken niet feilloos, het blijft nodig om zelf ook naar de softwarematig gemaakte ‘sonogrammen’ te kijken. Het zelf beoordelen van de sonnogrammen is een vak apart, een uitstekende uitleg wordt gegeven in het NEM-VTT Sonogrammenboekje (Jansen en Limpens, 2014)
Het bestellen
De AudioMoth is weliswaar ook in Nederland te koop (onder andere bij Veldspot.nl) maar gekozen werd voor aanschaf bij de producent zelf (LABmaker). Hier werd meteen ook een beschermkastje gekocht. Vanwege de wereldwijde chips-tekorten duurde het zo’n drie maanden voordat de spulletjes werden bezorgd.
De onderdelen
In principe werkt elke micro SD card maar uit onderzoek is gebleken dat er wat voor te zeggen is om een Sandisk Extreme UHS Speed Class 3 (U3) 32 GB of 64 GB aan te schaffen; deze gebruiken namelijk relatief weinig energie. (openacusticesdevices.info/sdcards). Bij de door ons gekozen instellingen en bij een meetperiode van 10 uur per nacht wordt er zo’n 10 Gigabyte aan data verzameld in één nacht; een 64 Gigabyte-kaartje moet uiterlijk na 6 nachten leeggemaakt worden.
De AudioMoth werkt met drie penlights. Alkaline en Lithium batterijen werken beiden maar er zit verschil in capaciteit (openacousticsdevices.info/batteries). Beneden de 3.3V werkt de Audiomoth niet meer. Komend van 4.8V zien we met drie 1500mAh alkaline batterijtjes dat na 7 nachten meten de spanning is gedaald naar 3.6V en dat ter waarschuwing de leds snel rood & groen beginnen te knipperen.
Het voor de eerste keer programmeren
Op de website openacousticsdevices.info/applications zijn de drie te gebruiken apps te downloaden (AudioMoth Time App, AudioMoth Flash App, AudioMoth Configuration App). In onderstaand instructie filmpje wordt verteld dat je de eerste keer (en nadat je de batterijen hebt verwisseld) met de Time app de tijd kan synchroniseren (UTC). Met het draaien van de update app zorg je er voordat je de laatste versie van de firmware hebt. Een uitgebreide handleiding voor de AudioMoth is hier te downloaden.
Een goede uitleg is er in onderstaand filmpje.
De door ons gekozen instellingen van de AudioMoth
Voor het programmeren van de AudioMoth maakten we gebruik van de uitleg van Rainforest connection op YouTube.
Voor het instellen van de registratietijden grepen we onder andere terug op de gegevens van ‘USDA Compass live‘ ; we kozen voor van een half voor zonsondergang tot een half uur na zonsopgang.
In de onderstaande tabel worden de door ons gekozen instellingen weergegeven.
| AudioMoth | File (rol menu) | Amplitude | V |
| AudioMoth | Recording | Sample Rate | 250 kHz |
| Gain | Med | ||
| Enable Sleep/record mode | V | ||
| Sleep duration | 5 sec | ||
| Recording duration | 555 sec | ||
| Enable | V | ||
| Enable Low Voltage | V | ||
| Enable Battery level indication | V | ||
| Schedule | Periods of recording | UTC 19:00-24:00, UTC 00:00-04:00 |
|
| Filtering | Trigger Type | Amplitude | |
| Filter Type | Band | ||
| Filter | 15-50 kHz | ||
| Minimum Trigger duration | 10 seconds | ||
| Treshold | 0% (none) | ||
| Advanced | Various settings | none of all activated |
We hebben ons bij het instellen van de AudioMoth laten leiden door de volgende ervaringen/aanbevelingen:
- We normally suggest to set quite long recording periods – record for 9 minutes and 55 seconds out of every 10 minutes. https://www.openacousticdevices.info/support/configuration-support/record-sleep-schedule-for-bats.
- Voor een goede beoordeling zijn opnamen gewenst van 40-60 seconden en 500 kHz sampling. https://www.ndff.nl/2015/11/30/validatie-van-vleermuiswaarnemingen/
- In areas without LHS, it would be sensible to use 192kHz to reduce filesize and benefit from the internal oversampling to get cleaner recordings. Use Medium Gain. For UK bats the Audiomoth team recommends a high pass of 50kHz; we think for Medium gain use 25kHz instead. For UK bat recordings the only way we can see to ensure reliable recordings is not to use amplitude threshold, or set it at very conservative setting that may frequently result in near continual recordings. ‘Audiomoth configuration testing’, Somerset Bat Group‘.
- When setting an amplitude threshold you will get a T.WAV file which only contains the periods when the amplitude is above the threshold. The file also contains the encoded length of all the silent periods between the bat passes and you can expand the file back to the original recorded length using the tools in the config app. https://www.openacousticdevices.info/support/configuration-support/record-sleep-schedule-for-bats
- You will need to experiment with settings but I have been having success with the following parameters… Sample Rate: 250kHz, Filter: High Pass: 40kHz, Amplitude Threshold: -28dB, Minimum Trigger Duration: 10 sec https://www.facebook.com/groups/437808079587006/posts/4571018636265909/
De plaatsing van de recorder
‘Plaats geen detectoren op de grond. Vleermuizen vliegen zelden beneden 1-2 meter van de grond. En als ze dat toch doen, produceren ze ongewenste echolocatie-oproepkenmerken in de naderingsfase die minder diagnostisch zijn. De grond zorgt ook voor veel interferentie van echo, de verschillende luchttemperaturen verslechteren de kwaliteit van de opnames. Zet de detectoren liefst in open of randhabitats. Voorkom dat de detector te veel de aandacht trekt van de vleermuizen; vleermuizen zijn nieuwsgierig en zullen op zo’n moment ‘niet-standaard-oproepen’ produceren.’ (Bron: Tips for Siting Bat Detectors, Bat Conservation & management)
In ons geval hebben we gekozen voor het plaatsen van een 6 meter lange lichtgewicht aluminium vlaggenmast; de microfoon zit aan de top. De mast staat aan de rand van het bos en steekt net uit boven de onderbegroeiing. De grondkoker verankerden we in beton; de mast is er met weinig moeite uit te nemen. Mocht je eventuele speling tussen de segmenten willen wegnemen, dan kan je in de zilverkleurige ringen gaatjes boren en metaalplaatschroeven inbrengen; de mast is daarmee niet langer inschuifbaar (meeneembaar). Als je het geld en de tijd er voor over hebt kan je ook elders slagen: Microphone Mast.
Analyse van de meetgegevens met Kaleidoscope Pro en BTO Acoustic Pipeline
Na verloop van tijd kunnen de meetgegevens worden uitgelezen op de pc. Daarvoor wordt het SD kaartje uit de AudioMoth genomen en met een SD card reader gekoppeld aan de pc. Voor het vervolgens identificeren van vleermuizen zijn speciale programma’s beschikbaar. Elders op deze website wordt daarover uitleg gegeven.
Overig.
Veel achtergrond informatie kan gevonden op de volgende website
https://batmanagement.com/blogs/acoustic-monitoring